गायीच्या दुधाला 42 रुपये प्रतिलिटर भाव द्या! दूध उत्पादक शेतकरी संघर्ष समितीची मागणी

नायक वृत्तसेवा, अकोले
सध्या दूध दरामध्ये काहीशी वाढ झाल्याचे दिसत असले तरी, प्रत्यक्षात उन्हाळ्यामुळे व अर्थव्यवस्थेतील शेतकरी विरोधी धोरणामुळे दुधाचा उत्पादन खर्च मोठ्या प्रमाणात वाढला आहे. ऊन व नैसर्गिक वातावरणाचा परिणाम म्हणून दुधाचे उत्पादनही घटले आहे. अशा पार्श्वभूमीवर गायीच्या दुधाला किमान 42 रुपये दर शेतकर्‍यांना द्यावा, अशी मागणी दूध उत्पादक शेतकरी संघर्ष समितीचे समन्वयक डॉ. अजित नवले यांनी केली आहे.

याबाबत प्रसिद्धीस दिलेल्या पत्रकात म्हटले आहे की, कोविडच्या पहिल्या लाटेमध्ये आंतरराष्ट्रीय बाजारात दूध पावडरचे दर कोसळून 180 रुपये प्रतिकिलोपर्यंत खाली गेले होते. कोविड साथीचा काही प्रमाणात प्रतिबंध झाल्यामुळे व आंतरराष्ट्रीय पातळीवर दुधाचे उत्पादन सीमित झाल्यामुळे आंतरराष्ट्रीय पातळीवर दूध पावडरचे दर आता 300 रुपये प्रतिकिलोपर्यंत वधारले आहेत. देशांतर्गत बाजारातही दूध पावडरला प्रतिकिलोस 325 रुपये दर मिळत आहे. उन्हाळ्यामुळे देशांतर्गत दुधाचे प्रमाण घटल्यामुळे दूध पावडर बनवण्यासाठी पुरेसे दूध उपलब्ध होत नसल्याने देशांतर्गत दूध पावडरचा साठा झपाट्याने संपत चालला आहे. परिणामी येत्या काळात दूध पावडरचे दर आणखी वाढण्याच्या शक्यता आहेत. जून अखेरपर्यंत दूध पावडरच्या दरामध्ये तेजी कायम राहणार आहे. अशा पार्श्वभूमीवर गायीच्या दुधाला किमान 42 रुपये दर देणे सहज शक्य आहे.

कोविडच्या लॉकडाऊन काळात दूध पावडरचे दर कोसळल्याचे कारण देऊन कंपन्यांनी व दूध संघांनी शेतकर्‍यांकडून प्रतिलिटर 18 ते 20 रुपये प्रतिलिटर दराप्रमाणे दुधाची खरेदी केली. कृषी विद्यापीठानुसार गायीच्या दुधाचा उत्पादन खर्च प्रतिलिटर 28 रुपये असताना व लॉकडाऊनपूर्वी दुधाला 32 रुपये दर मिळत असताना मोठा तोटा सहन करून शेतकर्‍यांना दूध विकावे लागले. लॉकडाऊन काळात 18 ते 20 रुपये प्रतिलिटर इतक्या नीचांकी दराने खरेदी केलेल्या दुधातून विविध कंपन्यांनी व दूध संघांनी दूध पावडर बनवली. त्याचे मोठे साठे करून ठेवले. आज दूध पावडरचे दर 300 रुपयाच्या पलीकडे गेले असताना स्वस्तात दुध घेऊन तयार केलेल्या दूध पावडरच्या विक्रीतून या कंपन्या व दूध संघ अमाप नफा कमवत आहेत. शेतकर्‍यांना मात्र या नफ्यामध्ये सामील करून घेण्याची त्यांची तयारी दिसत नाही. आंतरराष्ट्रीय पातळीवर दूध पावडरचे दर कोसळल्यानंतर ज्या वेगाने देशांतर्गत दूध खरेदीचे दर पाडले जातात तितक्याच तत्परतेने दूध पावडरचे दर वाढल्यानंतर शेतकर्‍यांकडूनचे दूध खरेदीचे दर वाढवणे अपेक्षित असते. दूध संघ व दूध कंपन्या शेतकर्‍यांच्या हिताबाबत अशी तत्परता दाखवत नाहीत.

राज्याचा दुग्धविकास विभाग गेली अनेक वर्ष निष्क्रिय भूमिकेत आहे. दुग्धविकास मंत्री दूध उत्पादकांच्या मागण्यांकडे सातत्याने दुर्लक्ष करत आहेत. आंतरराष्ट्रीय व राष्ट्रीय परिस्थिती पाहता दुग्ध विकास मंत्री व दुग्ध विकास विभागाने शेतकर्‍यांच्या बाजूने तातडीने हस्तक्षेप करण्याची आवश्यकता आहे, असे दूध उत्पादक शेतकरी संघर्ष समितीचे समन्वयक डॉ. अजित नवले म्हणाले.